2023 YILI MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMLI TEFTİŞ SONUÇLARI
2023 yılı Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişine ilişkin genel değerlendirme raporu (Nisan/2024), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın resmi internet sayfasında yayımlanmış olup sonuçlara ilişkin önemli veriler aşağıdaki gibi derlenmiştir. Raporun tamamı için tıklayınız.
Programlı teftiş; yeraltı kömür, yeraltı metal ve yerüstü maden işyerleri (metal, kömür, taş ocağı vb.) olmak üzere 3 ana grupta gerçekleştirilmiştir.
71 iş müfettişinin görev aldığı ve 481 işyerinin teftiş kapsamına alındığı programlı teftiş, 49 ilde gerçekleştirilmiş ve 58.071 işçinin çalışma koşulları teknik olarak incelenmiştir.
Teftişler kapsamında 13 yerüstü, 12 yeraltı olmak üzere toplam 25 maden işyerinde hayati tehlike tespit edilmesi nedeniyle durdurma kararı uygulanmış, teftiş gerçekleştirilen 228 işyerine idari para cezası uygulanmıştır.
Mevzuata aykırılık konularının oransal dağılımına (bakınız Tablo I) ilişkin sonuçlar şöyledir;
- Yeraltı kömür işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıkların %22’sini “Mekanik ve Elektrikli Ekipman ve Tesisler”, %13’ünü “Havalandırma”, diğer %13’ünü “İSG Organizasyonu ve Eğitim, Denetim”,
- Yeraltı metal işyerleri bakımından tespit edilen mevzuata aykırılıklarının %20’sini “Genel Çalışma Şartları”, %17’sini “İSG Organizasyonu ve Eğitim, Denetim”, diğer %17’sini “Arama, Kurtarma ve Acil Durum”
- Yerüstü maden işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıkların %29’unu “Mekanik ve Elektrikli Ekipmanlar ve Tesisler”, %27’sini “İSG Organizasyonu ve Eğitim, Denetim” konu başlıkları olmuştur.
İşyerlerinde 4.597 noksan husus tespit edilmiş, söz konusu aykırılıklardan 2.720 adet husus teftiş sürecinde işverenlikçe giderilmiş, 1.877 mevzuata aykırılık için ise idari para cezası uygulanmıştır.
Tablo I: Tespit Edilen Mevzuata Aykırılıkların Teftiş Konularına Göre Oransal Dağılımı
Yeraltı Kömür, Yeraltı Metal ve Yerüstü Karşılaştırma (%)
Tablo II: Tespit Edilen Mevzuata Aykırılıkların Giderilme Oranı
Yeraltı Kömür, Yeraltı Metal ve Yerüstü Karşılaştırma (%)
Yukarıdaki Tablo II’de verildiği üzere mevzuata aykırılık konularının giderilmesine yönelik oransal dağılıma bakıldığında;
- Yeraltı kömür işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıkların giderilme oranlarına bakıldığında giderilme yüzdesi düşük olan ilk iki başlık sırasıyla “Ulaşım Yolları ve Nakliyat Sistemleri” ve “İSG Organizasyonu ve Eğitim, Denetim”,
- Yeraltı metal işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıkların giderilme yüzdesi düşük olan ilk iki başlık sırasıyla “Havalandırma” ve “Tahkimat”
- Yerüstü maden işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıkların yüzdesi en düşük olan başlığın “Sosyal Tesisler” olduğu tespit edilmiştir.
Tüm bu veriler ışığında varılan genel değerlendirme şöyledir;
- Yer üstü maden işyerlerinde iki aşamalı gerçekleştirilen teftişler sonucunda iyileşme oranı %82,3 olmuştur. Yer altı maden işyerlerinde ise bu oranın daha düşük olduğu gözlemlenmiş olup iyileşme oranı yeraltı metal madenlerinde %51,1, yeraltı kömür madenlerinde ise %37,2’dir.
- Teftişlerin tamamı baz alındığında tespit edilen eksikliklerin yaklaşık %60 oranında işverenlerce giderildiği görülmüştür. Bu durum iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin işverenler tarafından alınabileceğinin ancak önlem alınması için iş sağlığı ve güvenliği teftişlerinin beklendiği görülmüştür.
