İŞYERİ NACE KODU, İŞKOLU ANALİZİ VE İŞYERİ SİCİL NUMARASININ AÇILIMI
İşyerinin faaliyet konusu, işyerinin tehlike sınıfı ve sendikal örgütlenmeyi etkileyen veri olarak işyeri sicil numarasının içinde gizlidir. Bu yazımızda, işyeri faaliyet alanına ilişkin NACE kodunun, tehlike sınıfının, işkolunun ve işyeri sicil numarasının mevzuat düzlemindeki yeri hakkında teknik bilgi aktarılmaktadır.
NACE Kodu ve Tehlike Sınıfı Hangi Listede Yer Alır?
İşyerinin faaliyet konusuna uygun işyeri faaliyet kodu listesi, “İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİ” ekinde yer alan “İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI LİSTESİ” nde[1] yer almaktadır.
NACE sınıflamasında 6’lı kod sistemi bulunmakta olup bu kod listesinin karşısında tehlike sınıfları yer almaktadır.
NACE KODLARI SINIFLAMASI
Örnek;
Temel saç bakım ürünleri üreten bir işyerinin ekonomik faaliyet sınıflaması İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre 20.42.04 koduyla tehlikeli sınıfta düzenlenmiştir.
| 20.42 | Parfümlerin, kozmetiklerin ve kişisel bakım ürünlerinin imalatı | |
| 20.42.04 | Şampuan, saç kremi, saç spreyi, jöle, saç düzleştirme ve perma ürünleri, saç losyonları, saç boyaları, vb. imalatı | Tehlikeli |
NACE Koduyla Sendikal Örgütlenme ve İşkolu Kodu Arasındaki İlişki Nedir?
Ülkemizde sendikalar işkolu esasıyla örgütlenmekte olup toplam 20 işkolu bulunmaktadır. 20 işkolunun detaylı listesi İşkolları Yönetmeliğinde (EK_1) düzenlenmektedir.
İşkolları Yönetmeliğinin Ek 1 listesinde NACE kodu sınıflamasıyla eş değer işkolu sınıflaması yer almaktadır. Bu listeye göre NACE kodunun girdiği işkolu sayısı bulunabilir.
Örneğin, 20.42.04 nolu NACE koduyla temel saç bakım ürünleri üreten işyerinin girdiği işkolu kodu 04 -PETROL, KİMYA, LASTİK, PLASTİK VE İLAÇ’tır.
İşkollarına göre işçi sendikaları istatistikleri her yıl Ocak ve Temmuz ayında Resmi Gazete yayımlanmaktadır. Yayımlanan istatistiklere göre işyerlerinin girdiği işkoluna göre işçi sendikalarının üye sayılarına ilişkin verileri görüntülenebilmektedir.
Örneğin, 2024 yılı Temmuz ayı işçi sendikaları istatistiklerine göre temel saç bakım ürünleri üreten işyerinin girdiği 04 -PETROL, KİMYA, LASTİK, PLASTİK VE İLAÇ işkolunda %1 işkolu barajını[2] aşan ve aşamayan sendikaların durumu şöyledir;
SGK Sicil Numarasının Açılımında İşkolu Kodu
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 28.maddesine göre 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı çalıştırılan işyerine; Kurumca “Mahiyet kodu”, “İşkolu kodu”, “Ünite kodu”, “Sıra numarasI”, “İl kodu”, “İlçe kodu” ve “Kontrol numarası” nı ihtiva eden bir işyeri sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
İşyeri sicil numarasındaki rakamların açılımı şöyledir;
- Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimî veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, “2” ve özel sektöre ait geçici işyerlerine “4” mahiyet kodu verilir.
- Kamu idareleri ve Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine “1”, geçici işyerlerine “3” mahiyet kodu verilir.
- İş kodu; yapılan işin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yönelik dört hane rakamdan oluşur.
- Ünite kodu; işyerinin işlem gördüğü üniteyi belirtmeye yöneliktir.
- Sıra numarası; her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle verilen bir numara olup yedi hane rakamdan ibarettir.
- İl kodu; işyerinin hangi ilde olduğunu belirtmeye yönelik olup il trafik kod numarasından ibarettir.
- İlçe kodu; işyerinin hangi ilçede olduğunu belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
- Kontrol numarası; işyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
- Aracı kodu bileşenleri; aracı koduyla işlem gören işyerleri için kullanılır.
| İŞYERİ SİCİL NUMARASININ ANALİZİ | ||
| Tanım | Sicil numarasındaki Yeri | |
| Mahiyet kodu | Yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimî veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir.
Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, “2” ve özel sektöre ait geçici işyerlerine “4” mahiyet kodu verilir. Kamu idareleri ve Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine “1” geçici işyerlerine “3” mahiyet kodu verilir. |
XXXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| İşkolu kodu | Yapılan işin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yöneliktir. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| Ünite kodu | İşyerinin işlem gördüğü üniteyi belirtmeye yöneliktir. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| Sıra numarası | Her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle verilen bir numaradır. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| İl kodu | İşyerinin hangi ilde olduğunu belirtmeye yöneliktir. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| İlçe kodu | İşyerinin hangi ilçede olduğunu belirtmeye yöneliktir. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| Kontrol numarası | İşyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yöneliktir. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |
| Aracı Kodu Bileşenleri | Aracı koduyla işlem gören işyerleri için kullanılır. | X XXXX XXXX XXXXXXX XXX XX XX XXX |