KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA DEĞİŞİKLİK, ETKİLERİ VE FARKLI SENARYOLARDA İŞVEREN MALİYETİ
Vergi ve sosyal güvenlik alanındaki düzenlemeleri içeren 7524 sayılı torba yasa, 02/08/2024 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Torba yasanın sosyal güvenlik uygulamalarında değişiklik yapan önemli düzenlemelerinden biri de 1 Eylül 2024 tarihinden geçerli olmak üzere kısa vadeli sigorta kolları prim oranının yeniden belirlenmiş olmasıdır.
Kısa vadeli sigorta kolları prim oranının yeniden düzenlenmesinin genel etkileri şöyledir;
• Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2’si iken %2,25’i olarak uygulanacaktır.
• Kısa vadeli sigorta kolları prim oranının tamamı genel kural olarak işveren tarafından ödenir. Bu kural değişmediğinden aylık asgari ücretin brüt ve net
miktarı etkilenmemekte, dolayısıyla ücretlerin sadece işveren maliyetinde değişiklik yaratmaktadır. Farklı senaryolara ilişkin değerlendirmelerimiz bu duyurumuzda örneklendirilmiştir.
• Yasada kısa vadeli sigorta kolları prim oranını %1,5 oranına kadar düşürmeye ya da %2,5 oranına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır. Cumhurbaşkanı kararıyla kısa vadeli sigorta kolları prim oranında artış veya azalış yönünde değişiklik yapılması mümkündür. Cumhurbaşkanının değişiklik yetkisi sadece oransal olup çalışan sayısı, sektör, tehlike sınıfı, il, bölge gibi ayrım yapılması mümkün değildir. Konuyla ilgili olası bir Cumhurbaşkanı kararı, Türkiye genelindeki işyerlerini kapsayacaktır.
• Yürürlükte bulunan sigorta prim teşvikleri arasında sigorta primi işveren hissesine isabet eden tutarların devlet tarafından veya işsizlik sigortasından karşılandığı sigorta prim destek ve teşviklerinde işverenlerinin yararlanacakları teşvik miktarı 0,25 oranında artacaktır. Kısa vadeli sigorta prim teşviklerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı artışından etkilenmesine yönelik örnekler duyurumuzda yer almaktadır.
• Kısa vadeli sigorta kollarındaki prim oranı değişikliği, geçici iş göremezlik hesabını etkilememektedir. Dolayısıyla sigortalıların iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde alacağı geçici iş göremezlik (rapor parası) hesabı değişmeyecektir.
1. ASGARİ ÜCRET İŞVEREN MALİYETİ DEĞİŞİMİ
1 Eylül 2024 tarihinden itibaren, Cumhurbaşkanı tarafından farklı bir karar alınmazsa, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2,25’i olarak uygulanacaktır. Kısa vadeli sigorta kolları prim oranında 0,25 puanlık artışın tüm sigorta kollarına tabi olarak ve asgari ücret karşılığı çalışanlar için işveren maliyetindeki yarattığı etki aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışan Asgari Ücret İşveren Maliyeti Hesabı
| PARAMETRE | 01.01.2024-31.08.2024
Tarihleri Arasında |
01.09.2024-31.12.2024
Tarihleri Arasında |
| GÜNLÜK ASGARİ ÜCRET | ₺666,75 | ₺666,75 |
| AYLIK ASGARİ ÜCRET | ₺20.002,50 | ₺20.002,50 |
| AYLIK SGK TAVAN MATRAHI | ₺150.018,90 | ₺150.018,90 |
| GÜNLÜK SGK TAVAN MATRAHI | ₺5.000,63 | ₺5.000,63 |
| İŞÇİ İŞSİZLİK SİGORTASI (%1) | ₺200,03 | ₺200,03 |
| İŞÇİ SSK PAYI (%14) | ₺2.800,35 | ₺2.800,35 |
| GELİR VERGİSİ MATRAHI | ₺17.002,12 | ₺17.002,12 |
| GELİR VERGİSİ TUTARI | 0 | 0 |
| DAMGA VERGİSİ TUTARI | 0 | 0 |
| ASGARİ ÜCRETTEN KESİNTİLER TOPLAMI | ₺3.000,38 | ₺3.000,38 |
| NET ELE GEÇEN TUTAR | ₺17.002,12 | ₺17.002,12 |
| İŞVEREN SGK PAYI | ₺4.100,51 | ₺4.150,52 |
| HAZİNE PAYI (%5)(-) | ₺1.000,13 | ₺1.000,13 |
| İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTASI (%2) | ₺400,05 | ₺400,05 |
| İŞVERENE MALİYET | ₺24.503,06 | ₺24.553,07 |
| İŞVERENE MALİYET (%5 İNDİRİM SONRASINDA) | ₺23.502,94 | ₺23.552,94 |
Tüm sigorta kollarına tabi çalışan bir sigortalı için asgari ücretin işverene olan maliyetinde 01 Eylül 2024 tarihinden sonra 50,01 Türk lirası artış olacaktır.
Kömür ve Linyit Çıkarılan İşyerlerinde Yer Altında Çalışan ve Tüm Sigorta Kollarına Tabi Sigortalının Asgari Ücret İşveren Maliyet Artışı
3213 sayılı Türk Maden Kanunu’na göre 4. Grup madenlerden “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret miktarı asgari ücretin iki katından az olamaz.
Kömür ve linyit çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan işçinin asgari ücret işveren maliyeti hesabı aşağıdaki gibi olup işveren maliyeti 01 Eylül 2024 tarihinden sonra 100,01 Türk lirası artış olacaktır.
| PARAMETRE | 01.01.2024-31.08.2024
Tarihleri Arasında |
01.09.2024-31.12.2024
Tarihleri Arasında |
| GÜNLÜK ASGARİ ÜCRET | ₺1.333,50 | ₺1.333,50 |
| AYLIK ASGARİ ÜCRET | ₺40.005,00 | ₺40.005,00 |
| İŞVEREN SGK PAYI | ₺8.201,03 | ₺8.301,04 |
| HAZİNE PAYI (%5)(-) | ₺2.000,25 | ₺2.000,25 |
| İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTASI (%2) | ₺800,10 | ₺800,10 |
| İŞVERENE MALİYET | ₺49.006,13 | ₺49.106,14 |
| İŞVERENE MALİYET (%5 İNDİRİM SONRASINDA) | ₺47.005,88 | ₺47.105,89 |
01.09.2024 Tarihinden İtibaren Yabancı Çalışma İzni Ücret Kriterlerine Göre Asgari Ücretin İşveren Maliyet Artışı
| Çalışan Grubu | Asgari Ücret Katı | Kısa Vadeli Prim Oranında 0,25 lik Artışın İşveren Maliyetinde Yaratacağı Fark |
| Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar | 6,5 | 325,04 TL |
| Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için | 4 | 202,02 TL |
| Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler ile psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar | 3 | 150,02 TL |
| Yukarıda sayılanlar dışındaki diğer mesleklerde (Satış elemanı, pazarlama-ihracat görevlisi gibi görevler) çalışacak yabancılar | 1,5 | 75,01 TL |
| Turizm-Animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar | 2 | 100,01 TL |
| Geçici koruma sağlanan yabancılar | 1 | 50,01 TL |
| Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar | 1 | 50,01 TL |
2. SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİNE (SGDP) TABİ İŞÇİLERİN DURUMU
2 nolu belge türünden bildirilen sosyal güvenlik destek primine tabi (emekli) sigortalılar adına sosyal güvenlik destek priminin işveren hissesinin oranı %22,5, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı 01.09.2024 tarihinden itibaren %2,25 olacaktır. Ayrıca 7524 sayılı Torba yasayla birlikte SGDP 5 Puanlık teşviki de 01.09.2024 tarihinden itibaren kaldırıldığından, 2024/Eylül ayına ilişkin düzenlenecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlanılarak işveren sigorta
prim hissesinden indirim sağlanmayacaktır.
Asgari ücretli bir emekli çalışan için 01.09.2024 tarihinden itibaren işveren maliyeti 50,01 Türk lirası artmış olacaktır.
| PARAMETRE | 01.01.2024-31.08.2024
Tarihleri Arasında |
01.09.2024-31.12.2024
Tarihleri Arasında |
| GÜNLÜK ASGARİ ÜCRET | ₺666,75 | ₺666,75 |
| AYLIK ASGARİ ÜCRET | ₺20.002,50 | ₺20.002,50 |
| İŞVEREN SGDP PAYI (%22,5) | ₺4.500,56 | ₺4.500,56 |
| İŞVEREN
KISA VADELİ SİGORTA PRİM HİSSESİ |
₺400,05 | ₺450,06 |
| İŞVERENE MALİYET | ₺24.903,11 | ₺24.953,12
|
3. EN ÇOK UYGULANAN SİGORTA PRİM TEŞVİKLERİ HAKKINDA DEĞERLENDİRME
Yürürlükte bulunan ve uygulamada en sık kullanılan sigorta prim teşviklerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranındaki değişiklik karşısındaki durumu şöyledir;
| Kanun Numarası | Uygulamadaki Adı | Etkilenme Durumu |
| 05510 | 5 Puanlık Teşvik İndirimi | – |
| 6111 | Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Teşvik | + |
| 14857 | Engelli Sigortalı İstihdamına Yönelik Teşvik | + |
| 5746-15746 | Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerine İlişkin Teşvik | + |
5 Puanlık Prim İndirimi: Sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmı Hazinece karşılanmaktadır. malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kolları üzerinden uygulandığından, kısa vadeli sigorta kolları prim oranının değişmesi beş puanlık prim indirimini etkilemeyecektir.
Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Teşvik (6111) Sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta prim işveren hissesinin tamamının karşılanması biçiminde verilen teşviktir. Sigortalıların brüt kazançları üzerinden hesaplanan işveren hissesinin tamamı teşvik kapsamda olduğundan kısa vadeli sigorta kolları prim oranında yapılan değişiklikten etkilenecek olup, artan 0,25 oranındaki maliyetin tamamı teşvik kapsamında karşılanacaktır.
Prime Esas Kazanç Alt ve Üst Sınırına Göre Teşviksiz Tutarlar ve 6111 Sayılı Teşvik Miktarı
| 01.01.2024-31.08.2024 Tarihleri Arasında | 01.09.2024-31.12.2024 Tarihleri Arasında | |||||
| 37,50% | 20,50% | 17% | 37,75% | 20,75% | 17,25% | |
| Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | |
| Prime Esas Kazanç Alt Sınırı | ₺7.500,94 | ₺4.100,51 | ₺3.400,43 | ₺7.550,94 | ₺4.150,52 | ₺3.450,43 |
| Prime Esas Kazanç Üst Sınırı | ₺56.257,09 | ₺30.753,87 | ₺25.503,21 | ₺56.632,13 | ₺31.128,92 | ₺25.878,26 |
Engelli Sigortalı İstihdamına Yönelik Teşvik (14857): Engelli sigortalıların, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır.
Prime Esas Kazanç Alt ve Üst Sınırına Göre Teşviksiz Tutarlar ve 14857 Sayılı Teşvik Miktarı
| 01.01.2024-31.08.2024 Tarihleri Arasında | 01.09.2024-31.12.2024 Tarihleri Arasında | |||||
| 37,50% | 37,75% | |||||
| Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | |
| Prime Esas Kazanç Alt Sınırı | ₺7.500,94 | ₺4.100,51 | ₺3.400,43 | ₺7.550,94 | ₺4.150,52 | ₺3.450,43 |
| Prime Esas Kazanç Üst Sınırı | ₺56.257,09 | ₺10.601,33* | ₺45.655,76 | ₺56.632,13 | ₺10.651,34** | ₺45.980,80 |
| * (Prime Esas Kazanç Üst Sınırı* %5)+(Asgari Ücret *% 15,5) | ||||||
| ** (Prime Esas Kazanç Üst Sınırı* %5)+(Asgari Ücret *% 15,75) | ||||||
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerine İlişkin Teşvik (05746): 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca Ar-Ge ve Tasarım merkezleri ile 4691 sayılı Kanunun geçici 2 inci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden muaf Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin brüt ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı teşvik kapsamındadır.
Prime Esas Kazanç Alt ve Üst Sınırına Göre Teşviksiz Tutarlar ve 05746 Sayılı Teşvik Miktarı
| 01.01.2024-31.08.2024 Tarihleri Arasında | 01.09.2024-31.12.2024 Tarihleri Arasında | |||||
| 37,50% | 12,75% | 37,75% | 12,875% | |||
| Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | Teşviksiz Tutar | Teşvik Tutarı | Teşvik Sonrası Tutar | |
| Prime Esas Kazanç Alt Sınırı | ₺7.500,94 | ₺2.550,32 | ₺4.950,62 | ₺7.550,94 | ₺2.575,32 | ₺4.975,62 |
| Prime Esas Kazanç Üst Sınırı | ₺56.257,09 | ₺19.127,41 | ₺37.129,68 | ₺56.632,13 | ₺19.314,93 | ₺37.317,20 |
